Doświadczenie (Marzec ’68)

G.P. – Czy żydowskie pochodzenie twojej matki miało dla ciebie jakieś znaczenie i czy określało w jakiś sposób twoje zainteresowania?

J.K. – Na pewno, ale to już znacznie później, po 1968 roku. Ja tego nie pamiętam, ale babcia twierdzi, że kiedy się dowiedziałem, że jestem Żydem, czy że mam w sobie krew żydowską, to płakałem i protestowałem. Nie pamiętam tego, ale być może coś takiego było w środowisku szkolnym, że gdzieś w podświadomości miałem zakodowane, że jest to niebezpieczne, albo gorsze, albo wstydliwe. Natomiast od 1968 roku miało to oczywiście kolosalne znaczenie, przede wszystkim dlatego, że byłem świadkiem demonstracji studenckich i walki z golendziniakami. Odbywało się to w tej części Warszawy, gdzie mieszkałem; pod domem moich dziadków przy ul. Polnej, niedaleko domu studenckiego “Riviera”. Miałem wtedy 11 lat. Pamiętam, jak wybiegłem na ulicę, żeby obejrzeć, co się dzieje. To było zresztą fascynujące, ten tłum krzyczący “gestapo” i cała Polna zastawiona milicyjnymi budami.

G.P. – Opisałeś to w piosence “Doświadczenia (Marzec’ 68)”

J.K. – Tak. A potem pamiętam udział w pożegnaniach kolejnych przyjaciół i znajomych moich rodziców, którzy wówczas emigrowali. Pamiętam ich wizyty u nas w domu i rozstania pełne emocji, pełne napięcia. I pozostawianie przez nich całego dorobku życiowego, całego dobytku. Jeszcze do niedawna mieliśmy lodówkę jednego z emigrantów marcowych.
Wiele lat później zrozumiałem, ale to już za sprawą moich własnych doświadczeń – najpierw KOR-owskich, potem emigracyjnych, a przede wszystkim związanych z historycznymi dociekaniami – że antysemityzm to jeden z ważniejszych wątków polskiej historii. Kto wie, czy nie najważniejszy, jako że wiąże się z kwestią tolerancji, wielokulturowości i wielonarodowości tej Polski prawdziwej, do której wzdychają obecnie “prawdziwi” Polacy.
Wiąże się też z kwestią konfliktów polsko-żydowskich, odbijających się bezustannie na polityce współczesnej. Po obu stronach ten konflikt jest wykorzystywany w sposób bezwzględny.